Şekerin ketçap, domates sosu, tatlı ve ekşi soslar ve balzamik sirke gibi şüphelenilmeyen gıdalarda da gizli olduğunu biliyor muydunuz? Yani kahve veya çayın içindeki bir çay kaşığı şekerden uzak dursanız bile muhtemelen farkında olmadan şeker tüketmeye devam edersiniz.
Şekerin emilmesi için özellikle cil, kas tonusu, saç sağlığı ve sinir sisteminin işleyişi için gerekli olan B1 vitamininin fazladan tüketilmesi gerekir. Araştırmalara göre, kandaki yüksek glikoz seviyeleri, zihni uyanık tutmaya yardımcı olan protein olan oreksin üretimini azalttığı için uyku haline neden olabilir. Oreksin üzerinde etki göstermenin yanı sıra, enerji artışından sonra sizi daha fazla şeker tüketmeye iten glisemik bir düşüşe neden olurlar.
Cildi yaşlandırıyor
Aşırı şeker tüketimi, kan şekerlerinin proteinlere bağlanmasına neden olan ve AGE adı verilen istenmeyen maddeler oluşturan kimyasal bir reaksiyona neden olur. Bunlar uzun vadede kolajen lifleri ve elastin arasında köprüler oluşturur. Destekleyici doku olan dermis daha kırılgan hale gelir, cilt tonunu kaybeder ve kırışıklıklar ortaya çıkar.
Yaban mersini, ahududu, böğürtlen, kuş üzümü, narenciye ve kivi gibi tatlı olmayan ancak antioksidan bakımından zengin meyveleri yiyerek buna karşı önlem alabilirsiniz. Ve mümkün olduğunda yemeklerinizde zerdeçal, kekik, tarçın, karanfil, biberiye, kekik ve zencefil gibi baharatlar ve aromatik otlar kullanın. Bunlar, şeker-protein bağlantısını etkisiz hale getirir.
Sık sık tatlı tüketirseniz, kan şekeri hızla zirve yapar ve aniden düşer. Bu tür kan şekeri dalgalanmaları baş ağrısını artıran kan damarlarının genişlemesine neden olur. Ayrıca gün içinde çok fazla şekere istek duymanıza yol açar.
Şeker yerine ne kullanılır?
Herkes şekerden kaçınmak için birçok neden olduğunu biliyor, ancak çoğu zaman şeker yerine ne kullanılacağı bilinmiyor. Ayrıca düzenli olarak tüketilen birçok endüstriyel gıdanın bileşenlerinin bir parçası olan gizli şekerin farkında olmadan çok fazla şeker alındığı düşünüldüğünde, şeker tüketimini azaltmanın sağlık için önemli olduğu da çoğu kişi tarafından biliniyor.
Şeker tüketimini azaltmanın en iyi yollarından biri, onu başka maddelerle değiştirmektir. Yapay tatlandırıcılar, stevia, fruktoz ve diğer şeker ikameleri artık evde kullanım için yaygın olarak bulunmaktadır.
1. Yapay tatlandırıcılar
Şekerden çok daha fazla tatlandırma özellikleriyle yoğun tatlandırıcılar olarak da bilinen yapay tatlandırıcılar, bazen doğal maddelerden yapılan sentetik şeker ikameleridir.
Bu tür ürünler bir alternatif olarak çok faydalı olabilir, çünkü kalori değerleri neredeyse sıfırdır (şeker gram başına 4 kalori içerir) ve aynı zamanda küçük miktarları tatmin edici bir şekilde tatlılık verir.
Yapay tatlandırıcılar, dişlerde çürük oluşumunu engellemenin yanı sıra, kilonun kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir ve şeker hastalığı olanlar için şekere iyi bir alternatif oluşturabilir.
Ulusal Kanser Enstitüsü ve diğer sağlık kuruluşlarına göre geçmişte bu ürünlere sert eleştiriler, hatta kansere neden olmakla suçlansa da, sakarin veya kullanımı onaylanmış herhangi bir yapay tatlandırıcının sağlık sorunlarına yol açabileceğine dair güvenilir bilimsel bir kanıt yoktur.
Yaygın olarak kullanılan dört yoğun tatlandırıcı asesülfam K, aspartam, siklamat ve sakarin piyasada hem toz halinde sofra tatlandırıcıları olarak bulunur, hem de damla veya tablet formunda kullanılabilir.
Ancak, dikkat edilmesi gereken nokta, yapay tatlandırıcıların tatlıya olan isteği artırabilmesidir. Araştırmalara göre, tatlandırıcılar vücudu kandırarak şeker beklentisi yaratır. Ağızda tatlı aroma bittiğinde, vücut başka bir tatlı yemek ister. Bu nedenle beslenme uzmanları, tatlandırıcıların kilo kaybından ziyade kilo alımından sorumlu olduğundan şüphelenmektedir.
2. Polioller
Şeker alkoller olarak da bilinen polioller, adlarına rağmen alkol içermezler. Bunlar bazı meyve ve sebzelerde doğal olarak bulunan, ancak yapay olarak da üretilebilen karbonhidratlardır.
Yapay tatlandırıcılarla aynı avantajlara sahip olmalarına rağmen, onlardan farklı olarak şekerden daha fazla tatlandırmazlar ve kalori içerirler. 1 gramları 2,4 kalori içerir. Evde kullanım için uygun olmayan polioller, ürünlere kıvam verme özelliğine sahiptir, bu nedenle çeşitli şeker ve sakız üretiminde yaygın olarak kullanılırlar.
En çok kullanılanlar sorbitol, maltitol, mannitol, izomalt, ksilitol ve laktitoldür.
3. Doğal tatlandırıcılar
İçeceklerinizi tatlandırmak, tatlı pişirmek vb. için kullanabileceğiniz sofra tatlandırıcıları da vardır. Piyasada bulunan doğal tatlandırıcılar fruktoz, bal, şeker kamışı, keşiş meyvesi, agave şurubu, akçaağaç şurubu ve stevyadır.
İşleme sırasında yiyeceklere eklendikleri için ilave şekerler olarak adlandırılan doğal tatlandırıcılar, hem endüstriyel olarak hem de evde, içecekleri tatlandırmak, tatlıları süslemek ve fırında pişirilecek yiyecekleri hazırlamak için kullanılabilir.
Genel olarak, şeker alımının her ne olursa olsun ideal olarak gün boyunca yiyecekler yoluyla alınan toplam enerji miktarının yüzde 10’undan ve hatta daha iyisi enerjinin yüzde 5’inden az olması gerektiğini hatırlamakta fayda var. Günlük toplam yaklaşık 25 gram (6 çay kaşığı) şeker tüketimi önerilir.