Ne kadar umutsuz olursam olayım bu köşeyi sahipsiz bırakmadım. Ancak o denli haftalar oldu ki ne yazsam yetersiz, boşlukta asılı kaldı. Toplumun birtakım cinayetleri polisiye bir soruşturmanın ortağı üzere her mecrada tartışması etik olarak büyük sorunlar yaratıyor. Tarafımızı nereye dönsek şemalar, kanıtlar, tapelerle sade bir vatandaş olarak olay yeri inceleme takımının bir modülü olmuş, cinayet çözüyor, çete çökertiyoruz. Yetmiyor bilgisiz cahil hukuk tabirleriyle cezaları bile belirliyoruz. Daha da hırsımızı alamıyor idam diye bağırıyoruz. Çok hastalıklı bu halimize bir bakalım istiyorum.
21 ağustosta, 8 yaşındaki kayıp kız çocuğu Narin’i aramakla başlayan, 19 gün sonra cenazesinin bulunması üzerine katilini(lerini) bulmak istediğimiz kriminal bir olay yaşandı. Bu kız çocuğunun vefatına toplum olarak ailesinden, yaşadığı köyünden daha çok sahip çıktık. Gazete manşetleri, haber programları ‘‘Narin’’ diyordu, gündüz bayan nesli programları, toplumsal medya, siyaset herkes işin bir ucundaydı. Katil ya da katiller iki ayın sonunda hala net değilken bir soruşturmada kanıt toplamada nasıl çuvallanır, nasıl bütün köy bir kız çocuğunun cinayetini bilir lakin susar şahit yazıldık. Bir kız çocuğunu daha koruyamamanın iç huzursuzluğuydu tahminen de toplum olarak bu olay yeri inceleme komiserliğimiz. Medyanın hususla ilgili reyting avcılığı çok problemliydi fakat yeni akım haberciler için işler yolundaydı. Şayet Narin cinayetini bu kadar çok konuştuysak bunun bir manası ve sonucu olması gerekmez miydi? Yani Narin bu topraklarda ‘‘öldürülen son çocuk’’ olarak milat olsaydı diyorum. Cinayetin failleri hemen bulunup, yargılanıp, cezaları en yüksekten/afsız olabilse tahminen o vakit 8 yaşındaki bu çocuğun ölmüş vücudu reyting aracı olmaktan öteye taşınmaz mıydı? Dilerim en azından yargılanma süreci süratli ve adil olur da katiller bundan sonra gün yüzü göremez.
Bu ay içinde öldüğüne inanılmayan bir katilin mezarı açıldı bu ülkede. Toplum olarak Narin cinayeti ile az çok isimli tıp uzmanı olduktan sonra bu sefer kemikler üzerinde ve DNA testleri konusunda uzmanlaştık. Ömür hakkı Cem Garipoğlu tarafından elinden alınmamış olsaydı, Münevver Karabulut bugün 32 yaşında, yetişkin bir bayan olacaktı. Karabulut’u öldürdükten sonra katil Garipoğlu 28 hafta özgür gezmişti. İki yıllık bir yargılanmanın sonunda ceza almış, cezaevindeki 3. yılında intihar etmişti. Fakat kimsenin vicdanında bu mevt yer etmemişti. Şayet güçlü bir ailenin çocuğuysanız mahpustan bile kaçırılabileceğiniz fikri topluma hiç de tuhaf gelmediğinden, katilin o mezarda olmama mümkünlüğü daima vardı. Çünkü işlediği cinayet ayan beyan ortayken, ailesi tarafından Amerika’ya kaçırılan Cihantimur’un ABD’de yakalanması ve Türkiye’de yargılanamaması örneğinde olduğu üzere. Ya da bir ülkenin cumhurbaşkanının oğlu olup, bir kuryenin trafik kazası sonrası ölmesine sebep olsanız da Türkiye’de yargılanmaya gerek olmaması üzere.
Malum her kabahat kameralar önünde işlenmiyor. Ancak kayıtları toplumsal medyada bile dönen cinayetler, tacizler, tecavüzlerde faillerin tutuksuz yargılanması bir akıl tutulması değil mi? O vakit sorarım size; kayıt altında olmayan binlerce şiddet hadisesi ne olacak? Faili muhakkak olan cürümler için bile gayret etmek zorunda bırakılan mağdurlar, kamera önünde işlenmeyen kabahatler için nasıl şikâyette bulunacaklar? Faili hiçbir vakit bulunamayanların hakkı nasıl aranacak? Her gün yeni bir şiddet tipi öğrenen toplumumuzda, beden bütünlüğü bozularak, kentin en canlı saatinde, tarihi surlardan atılabilen meyyit bayan vücutlarına karşı akıl sıhhatimizi nasıl koruyacağız? Kentin sokaklarında, devletin şefkatli konutları kabul edilen yaşlı, engelli bakım meskenlerinde, çocuk yurtlarındaki şiddete televizyon programları, toplumsal medya mı deva olacak? Çabucak her gün belediye barınaklarında ya da mahallelerimizde kaç hayvanın daha alçakça öldürüldüğüne şahit mi yazılacağız? Vicdan bizi terk edeli oldukça oldu anlaşılan.
Bu soruları sormaktan vazgeçmeyeceğim. Zira her gün yeni kötülüklerle el arttırılarak tanıştırılıyoruz. Dünya başımıza tam olarak yıkılmamış anlaşılan ki yenidoğan bebeklerin canına kastedilmiş bir sistem kucağımıza düşüverdi. Reyting canavarlığı ya da yandaş masal anlatıcılığı dışında gazetecilik mesleğini yapanlar sayesinde bahis topluma mal oldu. Bu aç gözlülüğün, ahlaksızlığın, cana kast etmenin en savunmasıza uzanması affı olamayacak bir kötülüktür. Lakin bana kalırsa mevzuyu yanlış yerlerden tartışıyor ve tıpkı Narin cinayetinde olduğu üzere tarihi bir fırsatı ıskalıyoruz. Mevzuyu hudutlu sayıdaki insanlara indirgeyip, yalnızca onları yargılamak olayın büyüklüğünü hafife almak olacaktır. Bu bir cadı avı değil, bu büyük bir sistem problemidir. Yenidoğan bebeklerin dikkat çeken mevti ile birinci yarık sıhhat sisteminde açmış oldu.
Peki bu müthiş halin yeni doğmuş bir bebeğe kadar uzanması bir günde mi oldu dersiniz? Her gün bu noktaya koşarak gelmedik mi? Cezasızlık tavan yapmışken, herkesin devletin üst makamlarında ya da irili ufaklı mafyalar, çetelerle ilişkisi varken kırmızı ışıkta geçene bile ceza yazılamaz hale gelmedik mi? İktidar partisinden bir milletvekili ile birlikte VİP’den geçerek bavulunda kilolarca işlenmemiş altın bulunduran, yani kaçakçılık yapan bireyden çoğumuz haberdar bile olamadı, neden? Zira konuşulsun istenmedi. Kaz Dağlarında köyler yok edilerek açılacak yeni maden ihaleleri yine Cengiz Holding’e verildi, duydunuz mu? 6 Şubat zelzelesiyle yerle yeksan olan Hatay-Defne’de zeytinlikleri kamulaştırma olmadan, hukuksuzca sökülüp üstüne TOKİ konutları inşa edecekler, haberiniz var mı? Kendini savunamayacak insanların mallarına çökmekle, savunmasız canların vefatına sebep olmak, hak etmediği parada gözü olmak aslında temelde birebir ahlaki yoksunluğun farklı kostümlerle karşımıza dikilmesidir. Yenidoğan bebeklerin ekonomik çıkarlar uğruna mevte terk edilmelerindeki yapıda da birebir bozulmuş ahlak, birebir hırs, birebir toplumsal kodlar devrededir. Bu andan sonra böylesi kümelerde vicdan aramak yalnızca bizim saflığımız olabilir.
Yenidoğan çetesi olayını bir sistem sorunu olarak ele alalım demiştim ya, gelin birlikte makam odasında bu çeteleşen oluşumun elemanlarından birinin, Cumhuriyet’in savcısını alenen tehdit edip, göz dağı verdiği bâtın kamera kaydının deşifresini yapalım. Bu tehdit görüntüsünde olanları ben şöyle okuyorum, bakalım siz ne düşünüyorsunuz? İl Sağlık Müdürlüğü ve Sıhhat Bakanlığı mevzunun birinci derece sorumlularıdır. Yetki alanları içinde yıllardır süren tertiplerden epeyce geç haberdar olmuşlardır. Şikâyete gerek olmadan, hakkıyla yapılan kontrollerde bile bulunabilecek onlarca açık mevcutken bakanlık mevzuya gerekli ilgiyi göstermemiştir. Adalet Bakanlığı diğer bir sorumludur. Yargılama sürecinde belgeyi takip ediyor olacağız lakin onun da öncesinde savcısına, makam odasında tehditler savrulacak kadar çalışanlarını sahipsiz, teminatsız bırakıyor olması bakanlığın kendine nelerin yanlış gittiğini sormasını gerektiren çok önemli bir sıkıntıdır. Bu korkutma nizamında kaç davanın hiç açılamamış olduğunu düşünmek açıkçası bizim uykularımızı ziyadesiyle kaçırıyor. Sonra İçişleri Bakanlığı’nın sorumluluk alanındaki gediğini görüyoruz. Savcının odasında, savcının ailesinin, fakat emniyet bilgi tabanından alınabilecek gizlilikteki bilgilerini tek tek savcıya sayarak bu bahsin üstüne gidilmemesi için ayar veriliyor. Bu sızıntı hasebiyle hiç birimizin teminatta olmadığı hissi ensemizden geçerek bizi oldukça ürkütüyor. Bir de Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın sorumluluğu var ki o da ağır bakımlara yatırılan bebeklerin tedavi masrafı ismi altında SGK’nın dolandırılması konusu. Hiçbir kuşku duymadan yıllarca ödenen fahiş hizmet faturaları için teftişe gidildiğinde neler denetim edildi ya da edilmedi merak etmeden duramıyorum.
Henüz isimleri bile olmayan, kol bantlarında ailesinin soyadı olan yenidoğan bebeklerin hayatını elinden alan, ailelerini perişan eden, devleti dolandıran herkes en yüksek ceza talepleriyle yargılanmalıdır. Bu piramidin en zirvesine kadar sorumluluğu olan herkes bulunup, toplum önünde ifşa edilip, cezalarını çekmelidir ki kimse bir daha bu ve gibisi alçaklıkları aklından bile geçiremesin. Basına düştükten sonra yaraya pansuman üzere yolsuzluğa karışmış özel hastanelerin kapatılıyor olması neyi çözecek inanın bilmiyorum. İsmi geçen hastanelerde büyük çoğunluğu fedakârca çalışan hekiminden, hemşiresine, hizmetlisinden, sekreterine herkes şaibe altında bırakılarak, bir günde işsiz kaldılar. Sol kanat çabucak ‘bu hastaneler kamulaştırılsın’ diye popülist bir çıkışla başı sonu olmayan bir teklifle sahnede kendine yer açtı. Meğer kamu hastanelerinin de özel işletmeye yakın bir sistemde çalıştığından sağır sultan bile haberdarken yeniden tribünlere oynadılar, boş attılar ve tekrar tutamadılar. Televizyon kanallarının haber programlarından, gündüz jenerasyonu bayan programlarına kadar bir anda herkes canlı yayınlara bağlanıp başından geçen olumsuz sıhhat tecrübelerini paylaşmaya başladı. Ancak bu paylaşımlarda hastaneden sıhhatle ve bebeği ile çıkmış anneler de vardı. Diyorlardı ki biz ucuz kurtulmuşuz, ya bize de bunlar palavra söylediyse, ya bebeğimize bir şey olsaydı… Toplumsal histeri denilen şey tam da bu türlü başlar aslında. Yetkili olmayan, mağdur olan, itirafçı olan, o hastanelerden yolu hasta ya da çalışan olarak geçmiş herkes canlı yayınlarda kendine yer bulmak ister ve bilgi kirliliği alır başını masraf. Hiçbir filtre olmaz ise hatalıların cürmü hafifler. Alenen yolsuzluk yapmış, vicdani hiçbir duygusu olmayan beşerler sebebiyle tüm sıhhat işçileri zan altına alınmıştır. Sorarım size sıhhatte şiddetin öteki şiddet sarmalıyla birlikte büyük tehdit olduğu toplumumuzda bundan sonra hangi hekimimizi, hemşiremizi hasta ya da hasta yakınlarından koruyabileceğiz? Hani pandemi vakti alkışladığınız doktorlarımızı bu kirletilmiş sistemde nasıl paka çekeceğiz? Bir hekimin yıllarca eğitimini aldığı, alanda tecrübelendiği bahisler hakkındaki verdiği kararları her seferinde bu yenidoğan yolsuzluğuna karışanlarla bir tutup ‘acaba’ mı diyeceğiz? Yenidoğan ağır bakımlarından sağ ve sağlıklı çıkan on binlerce bebeği görmezden mi geleceğiz? Ağır bakımların olmadığı devirlerde yok yere ölmüş bebekleri ne çabuk unuttuk? Yetersiz sayıda ve donanımda işçiyle yönetim edilen, özel hastane içinde işletmecilik olarak birtakım bireylere bırakılmış bu üzere ünitelerin hesabını ‘‘sağlıkta dönüşüm’’ projesinin mimarlarına sormayacak mıyız? Sıhhat Bakanlığı’nca verilmiş ruhsatlarla açılmış bu yerlerin kontrolünü yapmayanların sorumluluğu görmezden mi gelinecek? Sıhhat çok uzun vakittir alınıp satılan bir hizmete dönerken, üniversite hastaneleri döner sermayesiyle bile dönemezken, SGK kapsamında ayrıcalıklar alan bir küme özel hastane büyük paralar kazanırken, muayenehane tabiplerini nefes alamayacakları hale getiren uygulamalarla işlevsizleştirirken, özel hastanelere doktor kadrolarını taksi plakası üzere kısıtlayıp, satarken ey sevgili halkım hesap kimden sorulmalı tekrar bir düşünelim derim. Yenidoğan bebekler üzerinden yapılan bu acımasızlıklar maalesef buzdağının küçük bir kısmı.
Bu toplumun daha konuşulacak çok sıkıntısı var. Duymaya alışkın olmadığımız siyasi partilerden çıkan teklifler sonrası çarşamba akşamüzeri terör alçak yüzüyle tekrar karşımıza çıktı. Terörü lanetliyorum. Terör taarruzunda hayatını kaybeden beş kişi, sabah meskenlerinden işlerine gitmek üzere çıkarken konutlarına bir daha dönemeyeceklerini akıllarının ucundan bile geçirmediler. Yerine konulamaz tek şey candır ve artık onlar hayatta değiller. Manidar vakitler da sizin olsun, silahlar da siyasi hesaplar da. Biz yani sade vatandaşlar, hukuk devletinde, can ve mal güvenliğimizin korunduğunu bilerek yaşayacağımız günlerin özlemindeyiz. Son olarak, bayan cinayetlerini durduracağız platformunun internet sayfasında, erkek şiddeti nedeniyle öldürülen bayanların kaydının tutulduğu anıt sayaçta 325. isim Hatice Tosun. Güzel hafta sonları.