Bugün tekrar içimizi yakan bir haberle sarsıldık. Türkiye’de iki bayan daha hayatlarından koparıldı. Her gün yeni bir bayan cinayeti haberi duymak artık neredeyse olağanlaşmış üzere görünüyor. Bayanların ömür haklarının bu kadar kolay ellerinden alınması, bizim insani kıymetlerimize, toplumsal yapımıza, ahlakımıza bir meydan okumadır.
Psikolojiye baktığımızda, insan davranışlarının temelinde toplumsal normların ve ferdî tecrübelerin ne kadar güçlü bir tesiri olduğunu görürüz.
Maalesef, bayana karşı şiddet konusunda, bilhassa Orta Doğu ve Türkiye’de esaslı bir problemle karşı karşıyayız. Bu sorunun temelinde yalnızca kişisel bir şiddet eğilimi yok, toplumsal cinsiyet rolleri, yanlış güç ve otorite anlayışı yatıyor.
Kadın cinayetleri, yalnızca bir “öfke anı” ya da “kişisel kriz” olarak açıklanamaz. Bu, çok daha derin bir toplumsal sorunun yansımasıdır. Birçoğumuz bayanların “zayıf” ve “itaatkâr” olması gerektiği üzere yanlış bildirilerle büyütüldük. Erkeklere ise güçlü, dominant ve denetimi elinde tutan bireyler olmaları öğretildi. İşte bu öğrenilmiş roller, bayana karşı şiddetin ve cinayetlerin art planında yatan en büyük nedenlerden biri.
Fiziksel ve ruhsal şiddet uygulayan bireyler ekseriyetle kendilerini tehdit altında hissettikleri için saldırgan davranışlara başvururlar. Tehdit algısı ise birçok vakit “güçlerini” kaybettiklerine dair bir inançtan gelir. Bir bayan kendi ayakları üzerinde durmaya başladığında, özgürleşmeye çalıştığında, bir birey olarak kendini tabir ettiğinde, kimi erkekler bunu bir tehdit olarak algılar ve denetimi elden bırakmamak için şiddete başvururlar. Bu durumun temelinde ise hastalıklı bir güç ve denetim anlayışı var.
Ama şunu söylemek zorundayız: Bu, bayanın hatası değil. Toplum olarak bu bayan cinayetlerine artık bir dur demek zorundayız. Bu çeşit şiddet olaylarını yalnızca cezai yaptırımlarla çözmek kâfi değil. Elbette, daha fazla yaptırım, daha ağır cezalar uygulanmalı. Lakin asıl problem, toplumun şiddeti legalleştiren bu zihniyetten kurtulması. Bunun yolu da eğitimden, toplumsal farkındalıktan ve kadın-erkek eşitliğini her alanda sağlamak için verilen gayretten geçiyor.
Şunu sormamız lazım: Erkek çocukları nasıl yetiştiriyoruz? Onlara şiddeti bir tahlil yolu olarak mı öğretiyoruz? Bayanlar hayatlarını korumak için nasıl bir gayret veriyor? Bu sorulara cesurca yanıtlar bulmadan, bu döngüyü kıramayız.
Kadına yönelik şiddet yalnızca ferdî bir sorun değil, toplumsal bir yara. Ve bu yarayı güzelleştirmenin tek yolu, daima birlikte dur demekten geçiyor. Bizler, her birimiz, sesimizi yükseltmeliyiz. Bu sessizliği kırıp, bayan cinayetlerinin olağanlaşmasına asla müsaade vermemeliyiz. Zira bir toplumun sıhhati, bayanlarının inanç içinde yaşayabilmesiyle direkt ilgilidir. Artık daha fazla beklememeliyiz.
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir.’ ©Onedio